Tìm hiểu nội dung Điều 116 BLHS năm 2015 về “Tội phá hoại chính sách đại đoàn kết”

Điều 116 BLHS năm 2015 có điểm mới So với Điều 87 BLHS năm1999: Bổ sung, tội phạm hóa hành vi gây li khai dân tộc (điểm b khoản 1) và hành vi chia rẽ giữa người theo các tôn giáo khác nhau (điểm c khoản 1); Sửa quy định hành vi thuộc mặt khách quan của cấu thành tội phạm: gây chia rẽ nhân dân với các tổ chức xã hội thành gây chia rẽ nhân dân với các tổ chức chính trị-xã hội (điểm a khoản 1); gây chia rẽ các tín đồ tôn giáo với các tổ chức xã hội thành gây chia rẽ các tín đồ tôn giáo với các tổ chức chính trị-xã hội (điểm c khoản 1). Việc sửa đổi, bổ sung nêu trên để phù hợp thực tế diễn biến của loại hành vi phạm tội này, đáp ứng yêu cầu phòng, chống tội phạm phá hoại chính sách đoàn kết trong tình hình mới. Nâng mức hình phạt tối thiểu của khoản 1 là 05 năm lên thành 07 năm và quy định cụ thể hình phạt áp dụng đối với trường hợp chuẩn bị phạm tội (từ 06 tháng đến 03 năm tù).

Tội phạm này xâm phạm chính sách đại đoàn kết-một trong những chính sách lớn đảm bảo cho sự thành công và phát triển của cách mạng Việt Nam, thông qua đó chống chính quyền nhân dân. Vì vậy, khách thể của tội phá hoại chính sách đại đoàn kết là chính sách đoàn kết thống nhất toàn dân, chính sách dân tộc, tôn giáo, đoàn kết quốc tế của Nhà nước ta.

Hành vi thuộc mặt khách quan của tội phạm này là hành vi (bằng lời nói hoặc việc làm cụ thể) phá hoại chính sách đại đoàn kết mà cụ thể  là một trong những hành vi sau đây:

– Gây chia rẽ giữa các tầng lớp nhân dân, giữa nhân dân với chính quyền nhân dân, với lực lượng vũ trang nhân dân, với các tổ chức chính trị-xã hội;

– Gây hằn thù, kỳ thị, chia rẽ, ly khai dân tộc, xâm phạm quyền bình đẳng trong cộng đồng các dân tộc Việt Nam;

– Gây chia rẽ người theo tôn giáo với người không theo tôn giáo, giữa người theo các tôn giáo khác nhau, chia rẽ các tín đồ tôn giáo với chính quyền nhân dân, với các tổ chức chính trị – xã hội;

– Phá hoại việc thực hiện chính sách đoàn kết quốc tế. Chia rẽ sự đoàn kết, ủng hộ của các nước, các dân tộc trên thế giới với dân tộc Việt Nam. Chính sách đoàn kết quốc tế phản ánh đường lối đối ngoại của Nhà nước ta đã được quy định tại Điều 12 Hiến pháp năm 2013: “Nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam thực hiện nhất quán đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, hòa bình, hữu nghị, hợp tác và phát triển; đa phương hóa, đa dạng hóa quan hệ, chủ động và tích cực hội nhập, hợp tác quốc tế trên cơ sở tôn trọng độc lập, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ, không can thiệp vào các công việc nội bộ của nhau, bình đẳng cùng có lợi; tuân thủ Hiến chương Liên hợp quốc và điều ước quốc tế mà Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên; là bạn, đối tác tin cậy và thành viên có trách nhiệm trong cộng đồng quốc tế vì lợi ích quốc gia, dân tộc, góp phần vào sự nghiệp hòa bình, độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ xã hội trên thế giới”.

Tội phạm này có cấu thành hình thức. Tội phạm hoàn thành từ khi người phạm tội thực hiện một trong các hành vi thuộc mặt khách quan của cấu thành tội phạm. Hậu quả do hành vi phạm tội gây ra không phải là dấu hiệu định tội mà chỉ có thể là dấu hiệu xem xét quyết định hình phạt.

Chủ thể của tội phạm này là bất kỳ người nào từ đủ 16 tuổi trở lên, có năng lực TNHS và đã thực hiện hành vi phạm tội.

Tội phạm được thực hiện với lỗi cố ý trực tiếp. Mục đích của người phạm tội là chống chính quyền nhân dân.

Điều 116 BLHS năm 2015 quy định 3 khung hình  phạt chính:

– Khung 1. Quy định hình phạt tù từ 07 đến 15 năm áp dụng đối với người phạm tội trong trường hợp nghiêm trọng, rất nghiêm trọng, đặc biệt nghiêm trọng.

– Khung 2. Quy định hình phạt tù từ 02 năm đến 07 năm áp dụng đối với người phạm tội trong trường hợp ít nghiêm trọng.

– Khung 3. Quy định hình phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm áp dụng đối với người chuẩn bị phạm tội này.

Hình phạt bổ sung: Ngoài hình phạt chính, người phạm tội còn có thể bị áp dụng một hoặc một số hình phạt bổ sung quy định tại Điều 122 BLHS năm 2015, đó là tước một số quyền công dân từ 01 năm đến 05 năm, phạt quản chế, cấm cư trú từ 01 năm đến 05 năm, tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.

Quang Thắng