Tội phạm này xâm phạm quyền được nuôi dưỡng của người khác, vi phạm trách nhiệm chăm sóc, nuôi dưỡng lẫn nhau giữa các thành viên trong gia đình.
– Mặt khách quan của tội phạm:
Nghĩa vụ cấp dưỡng là nghĩa vụ của một người phải đóng góp tiền hoặc tài sản khác để đáp ứng nhu cầu thiết yếu của người có quan hệ hôn nhân, huyết thống hoặc nuôi dưỡng theo quy định của pháp luật hôn nhân và gia đình. Theo quy định tại các điều từ Điều 107 đến Điều 120 Chương VI của Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014, thì nghĩa vụ cấp dưỡng được thực hiện giữa: cha, mẹ và con; giữa anh, chị, em với nhau; giữa ông bà nội, ông bà ngoại và cháu; giữa cô, dì, chú, cậu, bác ruột và cháu ruột; giữa vợ và chồng.
Hành vi trốn tránh hoặc từ chối nghĩa vụ cấp dưỡng thường được biểu hiện bằng việc không chịu đóng góp tiền, tài sản để cấp dưỡng mặc dù có khả năng thực tế để thực hiện nghĩa vụ đó. Trốn tránh là việc tìm mọi thủ đoạn để thoái thác, lảng tránh, trì hoãn việc cấp dưỡng hoặc đưa tiền cấp dưỡng rất không đáng kể so với mức cấp dưỡng được ấn định trong quyết định của Tòa án. Hành vi từ chối thể hiện việc phủ nhận một cách công khai, rõ ràng, không lẫn tránh nghĩa vụ cấp dưỡng.
Việc từ chối hoặc trốn tránh nghĩa vụ cấp dưỡng đã làm cho người được cấp dưỡng lâm vào tình trạng nguy hiểm đến tính mạng, sức khỏe như: ốm đau, bệnh tật…Trong trường hợp chưa gây ra hậu quả nghiêm trọng như trên thì người vi phạm phải đã bị xử phạt hành chính về một trong các hành vi từ chối hoặc trốn tránh nghĩa vụ cấp dưỡng mà còn vi phạm thì cũng được coi là tội phạm.
Trong quá trình diễn ra điều tra, truy tố, xét xử về tội phạm này cần lưu ý, nếu đã có bản án, quyết định của Tòa án buộc người có nghĩa vụ cấp dưỡng phải thực hiện nghĩa vụ của mình mà người đó vẫn cố tình không chấp hành, mặc dù đã bị áp dụng biện pháp cưỡng chế cần thiết, thì bị truy cứu TNHS theo Điều 380 BLHS năm 2015 về tội không chấp hành án.
– Chủ thể của tội phạm: là chủ thể đặc biệt, người phạm tội vi phạm nghĩa vụ cấp dưỡng với người bị hại theo một trong các quan hệ giữa cha, mẹ và con; giữa anh, chị, em với nhau; giữa ông bà nội, ông bà ngoại và cháu; giữa cô, dì, cậu, chú, bác ruột và cháu ruột; giữa vợ và chồng.
– Mặt chủ quan của tội phạm: Tội phạm được thực hiện với lỗi cố ý trực tiếp.
– Hình phạt: Người phạm tội từ chối hoặc trốn tránh nghĩa vụ cấp dưỡng thì bị phạt cảnh cáo, phạt cải tạo không giam giữ đến 02 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 02 năm.
| Điều 186. Tội từ chối hoặc trốn tránh nghĩa vụ cấp dưỡng
Người nào có nghĩa vụ cấp dưỡng và có khả năng thực tế để thực hiện việc cấp dưỡng đối với người mà mình có nghĩa vụ cấp dưỡng theo quy định của pháp luật mà từ chối hoặc trốn tránh nghĩa vụ cấp dưỡng, làm cho người được cấp dưỡng lâm vào tình trạng nguy hiểm đến tính mạng, sức khỏe hoặc đã bị xử phạt vi phạm hành chính về một trong các hành vi quy định tại Điều này mà còn vi phạm, nếu không thuộc trường hợp quy định tại Điều 380 của Bộ luật này, thì bị phạt cảnh cáo, phạt cải tạo không giam giữ đến 02 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 02 năm. |
Quang Thắng
