Tìm hiểu nội dung Điều 131 BLHS năm 2015 về “Tội xúi giục hoặc giúp người khác tự sát”

Xúi giục người khác tự sát là hành vi dùng lời nói hay hành động để kích động, dụ dỗ, lừa dối làm cho người khác tự tước bỏ quyền sống của mình. Giúp người khác tự sát là hành vi tạo các điều kiện về vật chất, tinh thần để người khác thuận lợi trong việc tự sát.

Tội phạm làm ảnh hưởng xấu đến trật tự an toàn xã hội, gián tiếp xâm phạm quyền sống của con người.

So với BLHS năm 1999 thì BLHS năm 2015 đã quy định rõ hành vi xúi giục gồm kích động, dụ dỗ, thúc đẩy người khác tự tước đoạt tính mạng của họ. Giúp người khác tự sát quy định rõ là tạo điều kiện vật chất hoặc tinh thần cho người khác tự tước đoạt tính mạng của họ.

Hành vi khách quan thể hiện ở hành vi kích động người  khác tự sát, dụ dỗ, lừa dối để người khác tự sát hoặc giúp người khác tự sát. Kích động người khác tự sát là việc người phạm tội có những lời lẽ tác động tâm lý làm cho nạn nhân tự ái hoặc tiêu cực cao độ mà tự sát. Thúc đẩy để người khác tự sát là dùng lời nói khuyên bảo một cách tình cảm, khéo léo hoặc mở ra một viễn cảnh tương lai tốt đẹp hơn khiến cho người đó tự sát. Ví dụ, T bị người yêu ruồng bỏ trong khi đã có thai. Do buồn chán và tiêu cực nên T đã tìm đến H là thầy bói. H vì động cơ xấu, thù hằn cá nhân với bố mẹ T nên muốn T tự sát đã nhiều lần nói rằng: “ở trần tục là bể khổ, khi chết được lên thiên đường thì cuộc sống sẽ sung sướng hạnh phúc và có thể lấy người mình yêu”. Nghe theo H mà T đã tự sát.

Giúp người khác tự sát là hành vi tạo các điều kiện vật chất, tinh thần để cho một người dễ dàng tự sát như: cung cấp thuốc độc, dây treo cổ, cho mượn dao, súng, chỉ dẫn cách thức tự sát…

Tội phạm được coi hoàn thành từ thời điểm nạn nhân có hành vi tự sát, còn việc nạn nhân tự sát nhưng không chết do được phát hiện ngăn chặn, cấp cứu kịp thời là tình tiết để xem xét khi quyết định hình phạt. Cần phải xác định mối quan hệ nhân quả giữa hành vi xúi giục hoặc giúp người khác tự sát với hậu quả xảy ra là nạn nhân tự sát. Nếu người nào vừa có hành vi xúi giục, vừa có hành vi giúp người khác tự sát thì phạm tội xúi giục và giúp người khác tự sát (không dùng từ “hoặc”).

Chủ thể của tội phạm: Bất kỳ người nào từ đủ 16 tuổi trở lên có năng lực TNHS.

Mặt chủ quan của tội phạm: Tội phạm được thực hiện do lỗi cố ý

Điều Điều 131 BLHS năm 2015 quy định 2 khung hình phạt:

– Khung 1. Quy định hình phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm áp dụng đối với trường hợp phạm tội không có tình tiết định khung tăng nặng.

– Khung 2. Quy định hình phạt tù từ 02 năm đến 07 năm áp dụng đối với trường hợp làm từ 02 người trở lên tự sát.

* Một số vấn đề cần lưu ý:

– Hành vi xúi giục phải dẫn đến việc nạn nhân tự nguyện tự sát. Nếu hành vi xúi giục kèm theo hành vi dồn ép người khác hoặc buộc họ không còn con đường nào khác phải tự sát thì không phạm tội này mà phạm tội bức tử (Điều 130).

– Nếu hành vi giúp người khác tự sát nhưng hành vi đó lại có tính chất quyết định đến cái  chết của nạn nhân thì người đó không phạm tội giúp người khác tự sát mà phạm tội giết người. Ví dụ, bê cốc nước có thuốc độc đưa vào miệng nạn nhân để nạn nhân uống thì người này không phạm tội giúp người khác tự sát mà đã phạm tội giết người (Điều 123).

Quang Thắng