Ngày 16/10/1948, tại Chiến khu Việt Bắc, Ban Thường vụ Trung ương Đảng ra Quyết nghị số 29-QN/TW về việc thành lập Ban Kiểm tra Trung ương. Sự ra đời của Ban Kiểm tra Trung ương – Cơ quan kiểm tra chuyên trách đầu tiên của Đảng là một tất yếu khách quan, nhằm đáp ứng yêu cầu của công tác xây dựng Đảng trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp. Đây là căn cứ để Thường vụ Bộ Chính trị khoá VIII đồng ý lấy ngày 16/10/1948 là Ngày truyền thống Ngành Kiểm tra của Đảng.
Từ khi ra đời đến nay, cơ quan kiểm tra chuyên trách của Đảng đã nhiều lần được bổ sung, điều chỉnh về chức năng, nhiệm vụ, phát triển về tổ chức và đội ngũ cán bộ để đáp ứng yêu cầu của nhiệm vụ cách mạng. Tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ II của Đảng (tháng 2/1951), Ban Chấp hành Trung ương quyết nghị: “Ban Kiểm tra Trung ương sẽ kiêm Ban Thanh tra của Chính phủ, có trách nhiệm kiểm tra cả trong quân đội”, vì vậy, Ban Kiểm tra Trung ương Đảng và Ban Thanh tra Chính phủ hợp nhất làm một. Đến Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương lần thứ 10 (tháng 3/1957), căn cứ vào tình hình thực tế, Trung ương quyết định tách riêng Ban Kiểm tra Trung ương Đảng và Ban Thanh tra Chính phủ.
Ngày 6/3/1956, Bộ Chính trị khóa II ban hành Nghị quyết số 04-NQ/TW về việc tăng cường lãnh đạo công tác kiểm tra và kiện toàn tổ chức ban kiểm tra các cấp. Từ đó, ban kiểm tra các khu ủy, tỉnh ủy, thành ủy được thành lập, như: Ban Kiểm tra của Liên khu ủy Khu III và Ban Kiểm tra Khu ủy Tả Ngạn thành lập tháng 10/1956, Ban Kiểm tra Khu ủy Tây Bắc thành lập tháng 2/1959, …, cho đến cuối nhiệm kỳ Đại hội II, Ban kiểm tra đã được thành lập từ Trung ương đến cấp khu và cấp tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương.
Đến Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ III của Đảng (tháng 9/1960), Điều lệ Đảng quy định: “Ban Chấp hành Trung ương, các Ban chấp hành khu tự trị, tỉnh, thành phố trực thuộc, huyện, quận, thị, thành phố và khu phố (thuộc thành phố trực thuộc) cử ra Ủy ban kiểm tra của cấp mình gồm một số ủy viên trong Ban chấp hành. Ngoài ra, có thể cử một số ủy viên ngoài Ban chấp hành”. Cũng từ Đại hội III, Ban kiểm tra các cấp được đổi tên thành Ủy ban kiểm tra và do cấp ủy cùng cấp bầu ra.
Tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ V của Đảng (tháng 3/1982), Điều lệ Đảng quy định đảng uỷ cơ sở được cử Ủy ban kiểm tra. Như vậy, từ Đại hội V đến nay, Uỷ ban kiểm tra được thành lập thành một hệ thống hoàn chỉnh và thống nhất từ Trung ương đến đảng ủy cơ sở…
Phát huy truyền thống vẻ vang 75 năm của Ngành Kiểm tra Đảng, từ ngày tái lập tỉnh (tháng 7/1989) đến nay, Đảng bộ Công an tỉnh đã trải qua 07 kỳ đại hội, đội ngũ làm công tác kiểm tra của Đảng bộ được kiện toàn và trưởng thành.
Ngày 25/12/2020, Bộ Trưởng Bộ Công an đã có Quyết định về việc thành lập Cơ quan Ủy ban Kiểm tra Đảng ủy Công an tỉnh Quảng Bình và chính thức đi vào hoạt động kể từ ngày 11/01/2021. Cơ quan UBKT Đảng ủy với phân hiệu PX06, là đơn vị cấp phòng trực thuộc Công an tỉnh, có chức năng tham mưu Ủy ban Kiểm tra Đảng ủy Công an tỉnh thực hiện các nhiệm vụ, quyền hạn về công tác kiểm tra, giám sát và thi hành kỷ luật đảng theo quy định của Đảng và thực hiện các nhiệm vụ do Đảng ủy, Ban Giám đốc Công an tỉnh giao. Đây được coi là bước ngoặt quan trọng nhằm đánh dấu sự trưởng thành và phát triển của ngành kiểm tra Đảng trong Đảng bộ Công an tỉnh Quảng Bình, góp phần xây dựng đội ngũ cán bộ kiểm tra Đảng các cấp trong Công an nhân dân đảm bảo đủ số lượng và chất lượng, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ xây dựng lực lượng Công an ngày càng chính quy, tinh nhuệ, hiện đại.
Hơn 30 năm qua, công tác kiểm tra và đội ngũ cán bộ kiểm tra của Đảng bộ Công an tỉnh đã từng bước được trưởng thành và lớn mạnh. Ủy ban kiểm tra hai cấp đã triển khai thực hiện đồng bộ các nhiệm vụ của mình theo Điều 32 Điều lệ Đảng, chủ động, tích cực tham mưu giúp cấp uỷ lãnh đạo, tổ chức thực hiện nhiệm vụ kiểm tra, giám sát theo Điều 30 Điều lệ Đảng ngày càng có chất lượng, hiệu quả, góp phần xây dựng Đảng bộ ngày càng trong sạch, vững mạnh.
Những người làm công tác Kiểm tra Đảng của Đảng bộ Công an tỉnh hôm nay quyết tâm phát huy truyền thống tốt đẹp, khắc phục khuyết điểm, hạn chế, phấn đấu hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ. Từng bước tự đổi mới và chỉnh đốn mình, xây dựng đội ngũ vững mạnh về mọi mặt, đoàn kết nhất trí, vượt mọi khó khăn, hăng hái phấn đấu, góp phần thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII, Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XVII, Nghị quyết Đại hội Đảng bộ Công an tỉnh lần thứ XXI và xây dựng quê hương Quảng Bình ngày càng giàu mạnh.
Ngô Quang Văn
